W niedzielę 22 marca 2015 r. w Puławach odbyły się obchody 100. rocznicy sformowania w tym mieście Legionu Polskiego, z którego szeregów wywodzi się tradycja słynnego 1 Pułku Ułanów Krechowieckich.

Obchody rozpoczęła Msza św. w intencji poległych i nieżyjących ułanów 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, celebrowana przez ks. kanonika Adama Szponara w kościele parafialnym pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Honorową asystę stanowili ułani, reprezentujący krajowe środowiska kawaleryjskie. Podczas Mszy Św. nastąpiło uroczyste – zgodne z ceremoniałem wojskowym – wręczenie sztandaru spadkobiercom tradycji 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. Po Mszy ułani przemaszerowali na dziedziniec Pałacu Czartoryskich, gdzie nastąpiło odsłonięcie tablicy poświęconej 100. rocznicy sformowania Legionu Polskiego. Tego aktu dokonali p. Lucyna Omieczyńska i p. Bohdan Królikowski, Rodzice Chrzestni Sztandaru. Uczestnicy uczcili minutą ciszy pamięć żołnierzy Legionu Polskiego i ułanów Krechowieckich.

Puławskie uroczystości zorganizowało Stowarzyszenie Szwadron Jazdy Rzeczypospolitej Polskiej II Oddział Południowo-Wschodni w Lublinie im. 1 Pułku Ułanów Krechowieckich – spadkobierca tradycji pułku, wraz z lubelską Fundacją Niepodległości.

Wraz z wybuchem I wojny światowej z inicjatywy Romana Dmowskiego, przewodniczącego Komitetu Narodowego Polskiego, zaczęły formować się na ziemiach zaboru rosyjskiego polskie oddziały ochotnicze, które wcielone zostały do korpusów rosyjskich i brały czynny udział w walce przeciwko Niemcom i Austro-Węgrom. Pierwsze takie oddziały formowały się w Brześciu i Chełmie, a także w Puławach. Oddział sformowany w Puławach przyjął nazwę Legionu Puławskiego.

Jednostka miała polski charakter i polskiego dowódcę. Była odpowiedzią na powołanie Legionów u boku Austro-Węgier. Formowanie Legionu zostało zakończone pod koniec stycznia 1915 r., jego dowódcą został płk Antoni Reutt, oficer armii czynnej.Na miejsce kwaterowania wyznaczono pomieszczenia Instytutu Agronomicznego i Leśnego w Puławach. W szeregach jednostki znalazło się około 1000 ochotników, ale początkowo tylko 800 otrzymało karabiny i amunicję.

Żołnierze Legionu Puławskiego wyróżnili się walecznością w kilkunastu bitwach stoczonych z Niemcami. Polacy walczyli tak ofiarnie, że ich oddział został wkrótce zdziesiątkowany. Jesienią 1915 roku Legion liczył już tylko 7 oficerów i 105 szeregowców, pozostali zginęli lub byli ciężko ranni. Resztki jednostki wycofane zostały z frontu i skierowane do Bobrujska celem reorganizacji. Legion Puławski został rozwiązany w październiku1915, a jego legioniścizostali wcieleni doBrygady Strzelców Polskich.

Do legendy polskiej kawalerii przeszli ułani sformowani w szwadrony Legionu Puławskiego. Stawiali się do nich ochotnicy, od których żądano, by przybyli „z własnym siodłem i uzdą”. W szeregach kawalerii znaleźli się więc w ten sposób – jako zwyczajni ułani – ludzie z kręgów ziemiaństwa i inteligencji.

Dwa szwadrony Ułanów Polskich przy Legionie były w 1916 przekształcone najpierw w Dywizjon Ułanów a potem w 1 Pułk Ułanów Polskich. Przysięgę ułani składali według tekstu własnej roty, odmiennej od obowiązującej w rosyjskiej armii. W czerwcu 1917 pułk wyruszył na front pod Tarnopolem w składzie Dywizji Strzelców Polskich. Pod koniec lipca 1917 polscy ułani chronili ludność Stanisławowa przed maruderami wycofującej się armii rosyjskiej.

24 lipca 1917 otrzymali rozkaz osłaniania odwrotu dwóch rosyjskich dywizji w rejonie wsi Krechowce. Dzięki doskonałemu dowodzeniu i niezwykłej odwadze ułanów polskim kawalerzystom udało się powstrzymać pięciokrotnie silniejsze oddziały niemieckie. Sześć brawurowych szarż przyniosło ułanom podziw i uznanie nawet po stronie przeciwnika.

Po bitwie pułk ochraniał polską ludność w rejonie Stanisławowa przed rosyjskimi rabunkami, a następnie wycofał się do Besarabii i wywalczył sobie drogę do miejsca koncentracji 1 Korpusu Polskiego w rejonie Mińska i Bobrujska. Korpus został tam rozwiązany w maju 1918 w drodze porozumienia z Niemcami.

Sławna bitwa przyniosła pułkowi przydomek „Krechowiecki”, który towarzyszył ułanom w odrodzonej Rzeczypospolitej. Pułk zachował swój zaszczytny numer „1.”, stacjonował w Augustowie. Jego ułani brali udział w walkach o kształt granic Polski w latach 1918-1920, bronili kraju we Wrześniu 1939. Pułk odtworzono w ramach 2 Korpusu Polskiego we Włoszech, gdzie walczył o wyzwolenie Ankony i Bolonii. Pułk miał być odtworzony także w ramach struktur augustowskiego obwodu Armii Krajowej w 1944.