Guziki

[ Pamięci kapitana Edwarda Herberta ] 

Tylko guziki nieugięte 
przetrwały śmierć świadkowie zbrodni 
z głębin wychodzą na powierzchnię 
jedyny pomnik na ich grobie 

są aby świadczyć Bóg policzy 
i ulituje się nad nimi 
lecz jak zmartwychwstać mają ciałem 
kiedy są lepką cząstką ziemi 

przeleciał ptak przepływa obłok 
upada liść kiełkuje ślaz 
i cisza jest na wysokościach 
i dymi mgłą katyński las 

tylko guziki nieugięte 
potężny głos zamilkłych chórów 
tylko guziki nieugięte 
guziki z płaszczy i mundurów

Zbigniew Herbert

13 kwietnia obchodzimy 75 już rocznicę zamordowania około 22 tysięcy Polaków, w tym 15 tysięcy jeńców wojennych – oficerów WP, policjantów i przedstawicieli inteligencji – elity narodu polskiego (m.in. profesorów, prawników, inżynierów, duchownych, działaczy społecznych) wiosną 1940 przez sowieckie NKWD. Potajemnie uśmiercano ich strzałem w tył głowy na bezpośredni rozkaz najwyższych władz z Kremla. Las katyńskim koło Smoleńska stał się symbolem eksterminacji Polaków przez rosjan, należy jednak pamiętać, że poza Katyniem masowe – wielotysięczne – mogiły, a raczej doły śmierci z Polakami odkryto w Miednoje (również Rosja) i Kijowie-Bykowni oraz Charkowie (oba na Ukrainie). Obecnie istnieją tam Polskie Cmentarze Wojenne. Niestety brakuje nadal danych – nazwisk – z tzw. białoruskiej listy katyńskiej. Prawdopodobnie pomordowani oni zostali w podmińskich Kuropatach (Białoruś).

Należy pamiętać, że wszystkie te miejsca ludobójczych mordów skrywają ofiary wielu narodów, dla których związek radziecki był zbiorowym więzieniem m.in. Ukraińców, Rosjan i Białorusinów. Cała Nieludzka Ziemia skrywa miliony pomordowanych, ofiary „komunistycznego raju”, w tym Polaków, którzy mieszkali na wschodzie Rzeczpospolitej bądź znaleźli się tam na skutek działań wojennych. Poszukiwania ich miejsc spoczynku dzięki zapałowi i wytrwałości rodaków trwają do dzisiaj. Jednym z takich miejsc jest Grodzisko zamku Kazimierza Wielkiego we Włodzimierzu Wołyńskim, gdzie od kilku lat trwają ekshumacje i dalsze poszukiwania prowadzone przez wspólną polsko – ukraińską ekspedycję archeologiczną. Przywróceniu pamięci tych wszystkich, którzy zginęli tylko dlatego, że byli obywatelami Rzeczpospolitej służy też inicjatywa Fundacji Niepodległości, która wraz z Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy - Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu powołały Bazę Genetyczną Polaków Pomordowanych na Kresach.

Program uroczystości rocznicowych w Lublinie zamieściliśmy na naszym portalu. Nadmienić pragniemy, że jedną z ciekawszych inicjatyw upamiętniających ww. wydarzenia jest ósmy już Katyński Marsz Cieni w Warszawie (w niedziele 12 kwietnia spod Muzeum Wojska Polskiego pod pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie).

Jan Fedirko, FN