Drugi dzień Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci rozpoczął się od pokazu pięciu filmów, biorących udział w konkursie „Złoty Opornik”.

Jako pierwsze obejrzeliśmy film pt. „Bard” w reżyserii Katarzyny Kościelak, opowiadający o życiu i twórczości Jacka Kaczmarskiego, zwanego często „Bardem Solidarności” oraz film „Major i dziewczyna” (reż. Rafał Mierzejewski), w którym Lidia Lwow-Eberle – „Dziewczyna Łupaszki” – opowiada o wspólnych latach życia z majorem Zygmuntem Szendzielarzem. Kolejne dwa filmy – „Na skrzydłach nadziei” (reż. Jarosław Krychowiak) i „Powstanie i medycyna. Chcieliśmy żyć” (reż. Marek Widarski) to dokumenty prezentujące wątki z Powstania Warszawskiego. Pierwszy z nich opowiada o pilotach z Polski, Anglii, Kanady, Nowej Zelandii, Ameryki, a nawet Południowej Afryki, którzy organizowali zrzuty z zaopatrzeniem dla walczącej Warszawy, niejednokrotnie płacąc za tą najwyższą cenę – własnego życia. Drugi z filmów opowiada historie lekarzy, sanitariuszek i rannych powstańców. Ostatni z filmów zaprezentowanych w przedpołudniowej części Festiwalu nosi tytuł „Miłość w czasach wyklętych” (reż. Sławomir Mazur” i opowiada historię Józefy Życińskiej, żony partyzanta Aleksandra Życińskiego ps. „Wilczur”, więzionej, prześladowanej przez władze komunistyczne w czasie gdy spodziewała się dziecka. Następnie odbył się panel dyskusyjny „Kabaretem w komunę” z udziałem Jana Pietrzaka i Piotra Jeglińskiego, po czym kontynuowano Konkurs „Złoty Opornik”.
„Wielka ucieczka na Północ” (reż. Andrzej Fader) to fabularyzowany dokument, którego głównymi bohaterami są norwescy piloci RAF. Natomiast film pt. „Radosław” w reż. Małgorzaty Bramy, oparty jest na biografii Jana Mazurkiewicza ps. "Radosław", komendanta Kedywu, w powstaniu warszawskim dowódcy Zgrupowania „Radosław”. Po pokazach filmowych przyszedł czas na kolejny panel dyskusyjny. Paneliści: europoseł Kazimierz Ujazdowski, Prezydent Gdyni Wojciech Szczurek, prof. Jan Żaryn, Grzegorz Pacek (reżyser) oraz Piotr Śliwowski z Muzeum Historii Polski szukali odpowiedzi na pytanie: czy historia jest ważna w Europie? Kolejnym filmem biorącym udział w Konkursie „Złoty Opornik” była „Gra o wolność. Ocalone taśmy” w reżyserii Krystyny Mokrosińskiej i Jolanty Kessler, dokument przybliżający wydarzenia lat 1988-1989. O godz. 18.00 odbył się pokaz specjalny – zaprezentowano film „Aram”, opowiadający historię Arkadiusza Rybickiego „Arama”, który w wieku 17 lat na murach gdańskiej stoczni napisał: „Nie zapomnimy Katynia” a w sierpniu 1980 r. spisał na słynnej tablicy 21 postulatów komitetów strajkowych. Zginął w katastrofie smoleńskiej. Pokaz został wzbogacony o dyskusję, w której udział wzięli: Mirosław Rybicki – brat Arkadiusza, Krzysztof Grabowski – producent filmu, Krzysztof Talczewski – reżyser, Grzegorz Grzelak – przyjaciel „Arama”. Po dyskusji zostały zaprezentowane ostatnie dwa tego dnia filmy: „Głębocka zmora” (reż. Walery Mazynski) i „Węgierskie serce”. Ten drugi (reż. Grzegorz Łubczyk, były ambasador Polski na Węgrzech) to swego rodzaju hołd dla Węgrów za bezprecedensową i bezinteresowną pomoc podczas drugiej wojny światowej, będącą z ich strony heroicznym przykładem wierności wielowiekowej przyjaźni polsko-węgierskiej.

Warto dodać, że równolegle do seansów i dyskusji prowadzonych w Teatrze Miejskim, w Muzeum Marynarki Wojennej odbywał się młodzieżowy komponent Festiwalu – „Młodzi dla Historii”. Grupy młodzieży z różnych stron Polski przygotowały i zgłosiły do IV edycji konkursu o nagrodę „Anioł Wolności” własne filmy, dokumentujące ważne wydarzenia lub postacie. Aby docenić zaangażowanie wszystkich młodych twórców, a jednocześnie zachęcić do rozwoju umiejętności filmowych i wykorzystywania ich w celu dokumentowania wypowiedzi świadków historii, zorganizowano warsztaty filmowe dla młodzieży. Młodzi filmowcy obejrzeli film „Tropem Wyklętych” w reżyserii Arka Gołębiewskiego – dyrektora Festiwalu oraz wzięli udział w serii praktycznych ćwiczeń z wykorzystaniem profesjonalnego sprzętu filmowego, prowadzonych przez profesjonalistów (niejednokrotnie twórców filmów prezentowanych na Festiwalu). Warsztaty obejmowały szeroką tematykę, m.in. rolę światła i inscenizacji w filmie dokumentalnym, tworzenie scenariusza, rozmowę z bohaterem, podstawy realizacji i montażu. Konkurs „Młodzi dla Historii” został rozstrzygnięty podczas wieczornej tzw. Małej Gali odbywającej się w Klubie Muzycznym „Ucho”. Przyznano nagrodę główną – „Anioła Wolności” (zostali nią nagrodzeni uczniowie z Chełma, za film pt. „Skazany na karę śmierci”) oraz trzy równorzędne wyróżnienia. Miło nam poinformować, że jedną z grup wyróżnionych w tegorocznej edycji są uczniowie z Zespołu Szkół nr 1 w Lublinie, ul. Podwale. Nagrodzony film pt. „Nasze Monte Cassino” powstał w wyniku wyjazdu zorganizowanego przez Fundację Niepodległości, która zaprosiła młodzież z tej szkoły na uroczystości obchodów 70 rocznicy Bitwy pod Monte Cassino. Wyróżnieni uczniowie to Dawid Kurant i Dawid Antończak, wspierani przez nauczycielkę panią Zofię Kukiełkę oraz przy udziale Malwiny Wrony z Fundacji Niepodległości. Jak usłyszeliśmy w werdykcie jury, „wyróżnienie zostało przyznane za ciekawe użycie różnorodnych materiałów, zdjęć, archiwaliów i innych wpływających na bardzo ciekawą formę obrazu, a także za świadome uczestniczenie w miejscu ważnego wydarzenia historycznego”. Wyróżnienie wręczyła Lidia Lwow - Eberle i prof. Krzysztof Szwagrzyk. Galę uświetnił występ Tomka Budzyńskiego znanego z zespołu Armia, a także koncert Norberta „Smoły” Smolińskiego z zespołem Contra Mundum, którzy zaprezentowali program „Nas uczono. Trzeba zapomnieć”, na które składają się teksty m.in. Norwida, Słowackiego, Baczyńskiego, podane w rockowej stylistyce muzycznej.

Warto przypomnieć, że tegoroczne wyróżnienie w konkursie „Młodzi dla Historii” to już drugi sukces młodzieży związanej z naszą Fundacją w tym konkursie: rok temu grupa bronowickich „Barbarzyńców” otrzymała drugą nagrodę za film „Bronx w podboju Wołynia”.