„Gdy trąbki bojowej rozlegną się surmy
I wokół rozebrzmi już broń,
…

 Jesienny chłodny dzień – wtorek 25 września w Nowym Stawie, XIX wiecznych Brzezinach jak co roku Towarzystwo Edukacji Patriotycznej im. gen. K. Ziemskiego wraz z Piątym Oddziałem Wojsk Narodowych Województwa Lubelskiego Kajetan Cieszkowskiego „Ćwieka”* oraz Domem Nasutów i Fundacją Nowy Staw organizuje uroczyste obchody rocznicy bitwy z okresu Powstania Styczniowego. Tradycyjnie rozpoczęliśmy Mszą św. w intencji Ojczyzny i poległych powstańców przy oryginalnym XIX w. polowym ołtarzu. Potem poczty sztandarowe i licznie zgromadzeni m.in. młodzież z kilku szkół wzięli udział w Apelu poległych oraz salwie honorowej przy Mogile Powstańczej. Przedstawiciele Fundacji Niepodległości zapalili tradycyjnie biały i czerwony znicz pod krzyżem na mogile.Wartę honorową zaciągnęli rekonstruktorzy oddziału, który stoczył wówczas tu bitwę – lubelskie „Ćwieki”.

Kolejnym – niezwykle atrakcyjnym elementem była rekonstrukcja bitwy - inscenizacja „Droga do wolności. Bohaterowie walk o niepodległość na Lubelszczyźnie” z narracją Sergiusza Kieruzela. Wzięły w niej udział oddziały kozackie, artyleria, piechota z oddziału „Ćwieków” oraz kosynierzy, a także aktorzy Teatru z Nasutowa – wszystko skoordynowane przez „Antosia” – Andrzeja Nowickiego. Nie mniejszym powodzeniem cieszyły się pyszne grochówka i bigos przygotowane przez Panie z Nasutowa. Rozgrzewała również herbata z kuchni polowej – kociołka znad ogniska.

Dziękujemy!
…
W tę ciemną noc czarną, a czasem pochmurną
Ułani znów siądą na koń.
Za słowami tej pieśni Powstańców Styczniowych zapraszamy tradycyjnie nocą 22 stycznia (2019 r) pod Krzyż Powstańców na ich mogile w Nowym Stawie na Apel Pamięci.

Jan Fedirko (Fundacja Niepodległości, Towarzystwo Edukacji Patriotycznej im. gen. K. Ziemskiego) Nowy Staw 25 IX 2018 (tekst i zdjęcia)

* Oddział zawdzięczający swoją nazwę dowódcy płk Kajetan Cieszkowski "Ćwiek" – herbu „Dołęga” – liczył do 1200 powstańców i brał udział w wielu bitwach w latach 1863-64 m.in. pod Brzezinami (obecny Nowy Staw) oraz niezliczonych potyczkach. Dzięki dziedziczce był jedynym w Powstaniu Styczniowym jednolicie umundurowany polski oddział (poza Żuawami Śmierci, ale to oddziały francuskie). Szaro-niebieskie sukmany z charakterystycznymi żółtymi wykończeniami powodują, że do dziś 2 Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej WP kontynuując tę tradycję posiadać żółte elementy w umundurowaniu. Kolor żółty Ziemi Lubelskiej nadał Sejm Wielki 1788-1792.Tradycję oddziału ‘Ćwieków” podtrzymuje Grupa Rekonstrukcyjna Nasutowski Oddział Ćwieków przy Domu Nasutów, która m.in. opiekuje się (z Fundacją Nowy Staw i Fundacją Niepodległości) mogiłami Powstańców nie tylko z tego oddziału.