Nasz los, ale nie tylko - również wielu krajów/narodów w Europie Środkowej (m.in. Litwy, Łotwy, Estonii, Besarabii, w zasadzie tylko Finlandia zdołała się obronić) - został przypieczętowany już 23 sierpnia 1939 roku wraz z momentem podpisania paktu Ribbentrop – Mołotow*. Istotę jego oraz efekty bardzo dosadnie i celnie określili swego czasu publicyści w „Gościu Niedzielnym”: 280 słów, które kosztowało życie co najmniej 50 milionów ludzi.
To kolejna nauka historii, że układy ze słabszymi nic nie znaczą, trafiają do kosza gdy dogadują się miedzy sobą silniejsze kraje.   W wojnie na dwa fronty nawet mało które mocarstwo sobie radzi - także Rzeczpospolita Obojga (Wielu) Narodów w latach swej świetności. Zrozumiałe było więc stwierdzenie Marszałka Józefa Piłsudskiego na łożu śmierci „wy tej Polski nie utrzymacie”. Od początku krwawych walk o niepodległości Polski po latach rozbiorów – wykuwania jej granic właśnie na wielu frontach oczywiste dla Naczelnika Państwa było to, że byt odrodzonej Ojczyzny możliwy jest niezależnie od naszych starań tylko w sytuacji dopóki moskale (tym razem pod postacią CCCP) nie porozumieją się z Niemcami (w tym wypadku III Rzesza) ponad naszymi głowami. Tego uczy praktycznie cała nasza historia i warto o tym pamiętać również dzisiaj!

Fotorelacja z wydarzenia autorstwa Jana Fedirko na tej stronie w zakładce Multimedia/Galeria: https://www.fundacja-niepodleglosci.pl/multimedia/2602-obchody-83-rocznicy-agresji-sowieckiej-na-polske-iv-rozbioru-rp

Ciąg dalszy oraz program lubelskich obchodów na które jako współorganizatorzy serdecznie zapraszamy poniżej:

  Radziecki cios w plecy – którego skąd inąd należało się spodziewać – uniemożliwił plany obronne przygotowanemu do walki na jednym froncie Wojsku Polskiemu. Wycofanie się na linię Wisła – Narew – San (notabene początkowo planowana linie rozbioru II RP), które dzięki heroicznej postawie polskich żołnierzy m.in. w bitwach pod Wizną, Mławą, czy kontruderzeniu nad Bzurą rokowały pewne nadzieje na dalszy opór straciło w tym momencie strategiczne znaczenie. Gigantyczna przewaga wojsk sowieckich wobec żołnierzy KOP i osłonowych jednostek WP pozostawionych na wschodzie uniemożliwiła praktycznie dalszą skuteczną walkę. Pomimo to mamy przykłady heroicznych – tym bardziej, że od początku skazanych na niepowodzenie - walk z bolszewickim agresorem w rejonie umocnionym Sarny (m.in. Tynne), kilkudniowa obrona Grodna (z walnym udziałem harcerzy), czy bitwa (a w zasadzie następujące po sobie bitwy gen. Kleeberga i Orlik-Ruckemanna pod Szackiem. Liczne są również przykłady równoczesnych walk z obu agresorami np. na Lubelszczyźnie. Wzięcie w podwójne kleszcze zmuszało polskich żołnierzy do kapitulacji. Tak stało się chociażby w przypadku obrony Lwowa, czy ostatniej bitwy Września pod Kockiem (2-5 X 1939 r).
Skąd sama data 17 września. Armia czerwona miała uderzyć do 2 tygodni od rozpoczęcia ataku niemieckiego i jej opieszałość wywoływała coraz większą irytację w dowództwie i władzach hitlerowskich. Rzadko pamięta się iż sowieci uderzyli natychmiast gdy tylko mogli tj. dzień po wejściu w życie układu rozejmowego z Japonią, z której Armią Kwantuńską prowadzili od czterech miesięcy walki w chińskiej Mandżurii oraz Mongolii.
Symbolicznym dopełnieniem podziału Polski stała się wspólna niemiecko – radziecka defilada wojskowa w Brześciu pod koniec września. Po raz kolejny nasza Ojczyzna osamotniona i zdradzona przez sojuszników została rozdarta pomiędzy agresywnych sąsiadów, którzy po niewielkich korektach granicy rozdzielającej ich armie przystąpili do unicestwiania narodu polskiego. Rozpoczął się kolejny heroiczny, ale jakże krwawy okres w dziejach naszego narodu: Polskiego Państwa Podziemnego (na czele z AK i apogeum w postaci Powstania Warszawskiego), zsyłek do łagrów „nieludzkiej ziemi” - Katyń, Włodzimierz Wołyński i setki miejsc kaźni obywateli II RP, Żołnierzy Tułaczy (gł. Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie) i legalnych władz na emigracji oraz Żołnierzy Niezłomnych (Wyklętych).

Jan Fedirko, Fundacja Niepodległości, Lublin, IX 2022 

* W dniu tym obchościdzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych.
Niestety pomimo swej nazwy „europejski” dzień ten jest – i to coraz słabiej – pamiętany w zasadzie tylko w krajach, które w pierwszej kolejności dotknęły bezpośrednio tragiczne skutki paktu berlińsko – kremlowskiego.