Z pozoru skazany na klęskę, wręcz straceńczy zryw Polaków przeciw moskiewskim zaborcom przyniósł jednak plon po ponad pół wieku. Jak podkreślał Marszałek Piłsudski ziarno niepodległości wyrosło na glebie podlanej krwią Powstańców – zwłaszcza z lat 1863-1865.

Jedno z wielkich powstań narodowych Polaków przeciw zaborcy w dużej mierze toczyło się na terenie Lubelszczyzny. Stąd przedstawiciele Fundacji Niepodległości wzięli udział w uroczystych obchodach związanych ze 160. leciem jego wybuchu w wielu miejscach. Tradycyjnie zapalaliśmy tam naszym bohaterskim przodkom białe i czerwone znicze.
Były to m.in. cmentarz w Szczebrzeszynie, Zwierzyiec, Wzgórza Polak - miejsca bitwy pod Panasówką, w Lublinie Krzyż Powstańczy na ul. Biernackiego (Kościół Karmelitów przy szpitalu Jana Bożego) oraz Grobowiec straconych Powstańców Styczniowych na cmentarzu przy ul. Lipowej, a także w Nowym Stawie (ówczesnych Brzezinach).
W tym ostatnim z wymienionych miejsc odbyły się powiatowe obchody z udziałem Starosty P. Zdzisława Antonia. Rozpoczeła je oczywiście Msza św. w kościele parafialnym w Nasutowie podczas której homilie wygłosił ks. prof. Piotr Szczur, historyk z KUL Jana Pawła II. Okolicznościowy list do zgromadzonych wystosował Minisetr Edukacji i Nauki Przemysława Czarnek. Apel Poległych, modlitwa poprowadzona przez ks. Proboszcza oraz złożenie kwiatów i zapalenie zniczy miało już miejsce przy mogiłach Powstańców Styczniowych w Nowym Stawie. Pochowanych jest tam 13 Powstańców z V Oddziału Wojsk Narodowych Województwa Lubelskiego płk. Kajetan Cieszkowskiego „Ćwieka” (jedyny jednolicie umundurowany polski oddział powstańczy) – powszechnie zwany Ćwiekami. Polegli oni tam w bitewnej potyczce z moskalami. Wszystkim tym wydarzeniom towarzyszył oddział rekonstrukcji historycznej „Ćwieków” w umundurowaniu oraz ze sztandarem z tamtej epoki. Oddział Ćwieków afiliowany jest przy Towarzystwie Patriotycznym im. gen. Karola Ziemskiego w Nasutowie.

Fotorelacja z wydarzeń autorstwa Lucyny Omieczyńskiej oraz Jana Fedirko na tej stronie w zakładce Multimedia/Galeria: https://www.fundacja-niepodleglosci.pl/multimedia/2677-lubelszczyzna-rocznica-wybuchu-powstania-styczniowego-a-d-1863

Tekst Jan Fedirko, FN, 22 I 2023, L-n.