Tegoroczna uroczystość odpustowa ku czci św. Jacka, patrona parafii w Płoskiem koło Zamościa, miała szczególny charakter. W niedzielę 16 sierpnia 2020 r. nastąpiło odsłonięcie tablic upamiętniających śp. biskupa Jana Mazura – który 100 lat temu urodził się w tej miejscowości.

Uroczystości rozpoczęły się o godz. 12:00 sumą odpustową, po której została odsłonięta i poświęcona tablica na kościele parafialnym.
Następnie uczestnicy udali się do miejsca urodzenia biskupa, gdzie została odsłonięta druga tablica. W domu rodzinnym biskupa mieści się obecnie Dom dla Osób Starszych – sto lat temu były to zabudowania folwarczne w Płoskiem.

Organizatorem uroczystości była parafia rzymskokatolicka pw. Św. Jacka w Płoskiem z jej proboszczem, Księdzem Zbigniewem Szalko. Fundacja Niepodległości wsparła działania parafian z Płoskiego, zmierzające do ufundowania tablic upamiętniających śp. biskupa Jana Mazura.

Przemysław Omieczyński, prezes zarządu Fundacji Niepodległości, który dokonał odsłonięcia tablicy na kościele:
– Głęboko zapadła mi w pamięć wspaniała postawa księdza biskupa Jana Mazura, który wsparł młodzież Zespołu Szkół Rolniczych w Miętnem k.Garwolina, strajkującą na przełomie lat 1983-1984 w obronie prawa do obecności krzyży w szkole. Biskup siedlecki nie tylko bardzo rozsądnie prowadził wtedy negocjacje z ówczesnymi komunistycznymi władzami na najwyższym szczeblu, nie tylko głosił katechezy dla uczniów, ale także w geście solidarności ze strajkującą młodzieżą podjął do czasu rozwiązania konfliktu post o chlebie i wodzie. Swoją postawą zyskał wielki szacunek młodych. Protesty polskiej młodzieży w obronie krzyża odbiły się głośnym echem w całym świecie.

Na niedzielne uroczystości przybył jeszcze jeden świadek słynnego strajku szkolnego w Miętnem z 1984 roku. Pan Kazimierz Zdanowski wziął udział w upamiętnieniu śp. księdza biskupa Jana Mazura, przywożąc ze sobą krzyż, jakie protestujący uczniowie otrzymali od ówczesnego pasterza Diecezji Siedleckiej. Wzruszający był także udział podopiecznych Domu dla Osób Starszych w uroczystości odsłonięcia i poświęcenia tablicy.
Postać Biskupa i jego dokonania przybliży życiorys, który publikujemy poniżej.

Relację z uroczystości zaprezentowała między innymi Panorama Lubelska. Materiał jest dostępny na stronach TVP Lublin (link: https://lublin.tvp.pl/49433756/pamieci-biskupa-jana-mazura).    /tekst: Maciej Szymczak /foto: Witold Strobel

ŻYCIORYS BISKUPA JANA MAZURA
Okres lubelski
Jan Mazur urodził się 5 czerwca 1920 r. w Płoskiem, w powiecie zamojskim (należącym wtedy do parafii Wielącza). W latach 1927-1935 pobierał naukę w siedmioklasowej szkole podstawowej w Zarudziu (klasy I-III), w Złojcu (klasy IV-VI) oraz Sitańcu (klasa VII). Gimnazjum i Liceum im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu kontynuował w latach 1935-1939. Nauka przerwana została wybuchem II wojny światowej i dlatego egzamin maturalny zdawał dopiero w 1942 r. w Zamościu na tajnych kompletach. Były to lata okupacji hitlerowskiej, szczególnie srogiej na Zamojszczyźnie oraz czas ukrywania się przed wywózką na roboty do Niemiec.
Po ukończeniu szkoły średniej w Zamościu, jesienią 1944 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Lubelskiej, które wówczas mieściło się w Krężnicy Jarej, koło Lublina.

Po święceniach kapłańskich, które przyjął 26 czerwca 1949 r. w Lublinie, pełnił zadania wikariusza w parafii Bychawa. W roku 1952 rozpoczął studia z teologii dogmatycznej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Doktorat, na podstawie rozprawy “Nauka św. Tomasza o udziale człowieka w rządach Opatrzności Bożej”, obronił 18 czerwca 1956 r. Już rok wcześniej został włączony do grona wykładowców Lubelskiego Seminarim Duchownego. Prowadził tam lektorat z łaciny, a od 1957 r. także wykłady z teologii pastoralnej. Równocześnie gorliwie pracował w Wydziale Duszpasterskim Kurii Lubelskiej. W 1959 r. otrzymał godność kanonika gremialnego Kapituły Katedralnej Lubelskiej.

Dnia 25 kwietnia 1961 r. został mianowany przez Ojca św. Jana XXIII biskupem pomocniczym w Diecezji Lubelskiej (tytularnym biskupem włoskiego Bladio). Jako zawołanie biskupie przyjął słowa Niepokalanej Dziewicy Maryi, Magnificat anima mea Dominum. Sakrę biskupią przyjął w katedrze lubelskiej, 6 sierpnia 1961 r. Głównym konsekratorem był biskup lubelski Piotr Kałwa, a współkonsekratorami biskup częstochowski Zdzisław Goliński i biskup olsztyński Tomasz Wilczyński.

Z wielką gorliwością podjął posługę pasterską w diecezji, pełniąc nadal wcześniejsze zadania w Kurii i w Seminarium Duchownym. Dnia 6 czerwca 1965 r. został zastępcą przewodniczącego Wydziału Duszpasterstwa, a od 23 września 1967 r. przewodniczącym. Już wcześniej, bo od 9 września 1965 r. był równocześnie oficjałem Sądu Biskupiego. Pełnił też funkcję przewodniczącego Rady Budowy i Odbudowy Obiektów Sakralnych oraz urząd wikariusza generalnego Diecezji Lubelskiej. Dużo czasu poświęcał organizowaniu nauczania katechetycznego. Został też wybrany przez księży prezesem Związku Kapłanów Diecezji Lubelskiej „Unitas”.
Brał udział w obradach Soboru Watykańskiego II. W roku 1965, na miejsce zmarłego biskupa Strąkowskiego, został wybrany na przewodniczącego Konsulty ds. duszpasterstwa trzeźwości, przekształconej z czasem w Komisję Episkopatu Polski ds. Trzeźwości.

Okres siedlecki
Dnia 24 października 1968 r. został mianowany przez Ojca św. Pawła VI ordynariuszem Diecezji Siedleckiej czyli Podlaskiej, po zmarłym biskupie Ignacym Świrskim. Tego samego dnia objął kanonicznie powierzoną diecezję, a uroczysty ingres do katedry siedleckiej miał miejsce 17 listopada 1968 r. Już w marcu następnego roku odbył pierwszą wizytę ad limina Apostolorum w Rzymie.

Od początku pasterzowania w diecezji siedleckiej, biskupa Jana Mazura, wspomagał biskup pomocniczy Wacław Skomorucha (†2001). W 1989 r. został mianowany drugi biskup pomocniczy, w osobie ks. Alojzego Orszulika, który pełnił swe zadania do 1992 r., do czasu objęcia posługi biskupa łowickiego. W 1993 r., na drugiego biskupa pomocniczego został konsekrowany ks. Henryk Tomasik.

Biskup Jan Mazur w całym okresie swojej posługi kładł wielki nacisk na rozwój duszpasterstwa w diecezji. Poza wizytacjami kanonicznymi, często wyjeżdżał na różne uroczystości do parafii. Organizował i przewodniczył wielu akcjom duszpasterskim, znany był z głoszenia płomiennych homilii. Był także nieraz zapraszany do przewodniczenia w uroczystościach lub wygłoszenia kazania poza własną diecezją.

Biskup Jan Mazur był zawsze tam, gdzie działo się coś ważnego, potrafił z każdym rozmawiać, osiągać kompromis nawet w dialogu z władzami komunistycznymi. Był solą w oku SB, przez którą został zakwalifikowany do grupy tzw. twardych biskupów; nie dało się go niczym złamać ani zastraszyć.
Przykładem była znana w całym świecie obrona krzyży w szkole w Miętnem k/Garwolina (na przełomie lat 1983-1984), kiedy to bardzo zdecydowanie opowiedział się za protestującą młodzieżą. W tutejszym Zespole Szkół Rolniczych dyrektor, wbrew stanowisku nauczycieli i samorządu uczniowskiego, polecił usunąć krzyże. W odpowiedzi młodzież podjęła zdecydowany protest przeciwko bezprawnemu działaniu dyrekcji. Od 19 grudnia 1983 r. po apelu uczniowie nie rozchodzili się do sal, trwając w milczeniu bądź śpiewając pieśni religijne. Żądali powrotu krzyży do sal lekcyjnych. Młodzież wspierali modlitwą i słowem miejscowi kapłani oraz ordynariusz siedlecki ks. bp Jan Mazur, który na znak solidarności z uczniami podjął głodówkę o chlebie i wodzie, a także złożył ostry protest u władz oświatowych i centralnych. Opór spowodował cofnięcie zakazu dyrektora, ale przede wszystkim odbił się szerokim echem w świecie, dodając odwagi innym i inspirując ich do podobnych akcji w obronie wolności w wyznawaniu wiary.
Stosunkowo mało znana w Polsce jest akcja zorganizowana przez ks. bp. Jana Mazura, która miała na celu udaremnienie szczególnie perfidnego pomysłu władz komunistycznych. Chcąc utrudnić wiernym dostęp do Jasnej Góry, podjęły one decyzję o budowie trasy szybkiego ruchu, która przecięłaby prostopadle aleję Najświętszej Maryi Panny. W ten sposób zupełnie zablokowałyby i uniemożliwiły np. wejście pielgrzymek do sanktuarium. Zdecydowany protest, który poparły tysiące Polaków, udaremnił przewrotny zamiar.

Ogromną zasługą ks. bp. Jana Mazura było doprowadzenie do beatyfikacji Wincentego Lewoniuka i 12 towarzyszy, zwanych Męczennikami Pratulińskimi. Zginęli za wiarę w roku 1874 zamordowani przez kozaków, broniąc świątyni i jedności z Kościołem rzymskokatolickim.

W 28-letnim okresie posługi biskupa Jana Mazura w diecezji siedleckiej (1968-1996) wybudowano 54 nowe kościoły, 110 kaplic oraz 144 plebanie i domy parafialne. Sanktuaria w Kodniu, Leśnej Podlaskiej i Parczewie otrzymały tytuły bazylik mniejszych. Ksiądz Biskup erygował 23 parafie. Do gmachu seminaryjnego, przy ul. 1 Maja, w Siedlcach, dobudowano nowe skrzydło (obecnie studiują tu 2 roczniki alumnów WSD, mieści się też bursa dla chłopców i Katolickie Radio Podlasie). W 1990 r. została pomyślnie ukończona budowa nowego gmachu Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Siedleckiej w Nowym Opolu pod Siedlcami.

Na uwagę zasługuje działalność biskupa Mazura na polu trzeźwości. Już w liście pasterskim skierowanym do diecezjan w dniu ingresu, pisał: „Praca nad trzeźwością dzieci, młodzieży i rodzin jest i będzie szczególnie droga memu sercu”. Był wieloletnim przewodniczącym Komisji Episkopatu ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi, współprzewodniczącym Zespołu ds. wychowania w trzeźwości i walki z alkoholizmem. Jest też autorem listów pasterskich, apeli zachęcających wiernych do abstynencji oraz protestów w tej dziedzinie, składanych wobec władz.

Za czasów pasterzowania biskupa Jana Mazura, w 1992 r., w ramach reorganizacji struktury Kościoła w Polsce, diecezja zmieniła nazwę siedleckiej czyli podlaskiej, na siedlecką i teren kilku dekanatów został włączony do diecezji drohiczyńskiej. Wymogło to także pewną reorganizację struktur wewnątrzdiecezjalnych.

Osiągnąwszy przewidziany prawem kanonicznym wiek, biskup Jan Mazur został przez Stolicę Apostolską zwolniony z urzędu biskupa diecezjalnego dnia 25.03.1996 r. Następcą został biskup Jan Nowak (†2002), a następnie obecny biskup Zbigniew Kiernikowski (od 2002).
Biskup Jan Mazur jako biskup senior w dalszym ciągu śpieszył z posługą, zawsze gotów był wspomagać swoich następców. Przez wiele miesięcy stan zdrowia coraz bardziej ograniczał jego aktywność zewnętrzną. Do ostatnich chwil życia wykazywał zainteresowanie i troskę o sprawy Kościoła.
Zmarł w domu biskupim, w piątek, 26 września 2008 r., we wspomnienie Matki Bożej Leśniańskiej*.

* Wspomnienie Matki Bożej Leśniańskiej dotyczy dnia 29 września 1683 roku, gdy dwaj chłopcy na Podlasiu, pasąc bydło, znaleźli na drzewie dzikiej gruszy jaśniejący obraz Matki Bożej. Wizerunek zaczął gromadzić rzesze ludzi w pobliskim kościele, zaś w miejscu, gdzie według relacji ukazał się cudowny wizerunek zbudowano później kaplicę. Komisja biskupia dwukrotnie w historii (1684 i 1700) wydała dekret o niezwykłości łask wizerunku Matki Bożej Leśniańskiej.
Parafię w Leśnej na Podlasiu erygowano w 1695 r. Na miejscu dawnego kościoła z XVIII w. stoi obecnie barokowy kościół pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła i Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Gorący kult Maryi Leśniańskiej przetrwał mimo zawirowań historii i ukryciu obrazu w 1867 r., w czasie represji carskich po zdławieniu Powstania Styczniowego.
Obraz odnaleziono i w 1927 r. uroczyście wprowadzono do kościoła w Leśnej. 36 lat później cudowny wizerunek ukoronował kardynał Stefan Wyszyński (18.08.1963 r.). Matka Boża Leśniańska jest otoczona szczególnym kultem na Podlasiu.

Źródła: strony WWW Diecezji Siedleckiej, Diecezji Warszawko-Praskiej oraz archiwum serwisu Radia Maryja