Z dumą i pokorą

Listopadowe słońce nie grzało aż tak mocno, żeby nie zmarznąć podczas obcho­dów Święta Niepodległości na głównym placu Lublina. Mimo to, wiele osób przy­szło tu rodzinnie, z dziećmi, wnukami, akcentując w ten sposób ważną w dziejach Rzeczypospolitej datę. Z lubością obserwo­wałem starszych, a szczególnie młodszych uczestników uroczystości, którzy intereso­wali się prezentowanym sprzętem wojsko­wym, zbiorami rekonstruktorów, działa­niami harcerzy, czy też musztrą wojska i paradą ułanów.

Zamiłowanie do munduru, broni i koni, przekazywane w naszym narodzie z poko­lenia na pokolenie, utrwaliło się mimo wielu prób jego zohydzenia w przeszłości, a i całkiem współcześnie. Pielęgnowanie narodowych tradycji, umiłowanie i szacu­nek dla ludzi, ich czynów, wielkich i mniejszych wydarzeń z przeszłości i obecnych, czyli to, co stanowi istotę patriotyzmu, należy umacniać codziennie. Jak wielkie to zadanie może ocenić tylko ten, kto cokolwiek zrobił w tej sprawie. Piszę o tym, bo znam wielu wspaniałych ludzi, którzy w swoim życiu próbują wypełniać te polskie obowiązki. Wielką radość odczuwa każdy, kto swoim działaniem doprowadza innych do odkrywania dumy z historii i osiągnięć przodków.

Nie będą nam ułani braćmi…

Jacek Kaczmarski w latach 80. – jakby na przekór wszystkim – śpiewał o ułanach, co nam nie będą już braćmi i o tym, że my już nie dzieci Piłsudskiego. My jednak ciągle próbujemy dowieść, że potrafimy stanąć w szeregu tych, co budowali Niepodległą. Wiele środowisk w Lublinie i na Lubelszczyźnie podejmuje różnorodne działania, aby udowodnić, że pamiętamy i chcemy ponieść w przyszłość wielkość i dumę narodową. Fundacja Niepodległości pragnie włączyć się w te działania, aktywizując różne środo­wiska lub inicjując prace, które uzna za ważne w tej misji. Jednym z naszych przed­sięwzięć służących temu celowi jest wydawanie kwartalnika (na razie), w którym będziemy przypominać lub odkrywać ludzi, zdarzenia i miejsca z dalszej i bliższej historii Lubelszczyzny i Kresów Rzeczypospolitej.

Nie możemy zapomnieć ofiary życia tylu Polaków i Polek. Nie możemy też zapo­mnieć bohaterstwa żołnierza polskiego, który walczył na wszystkich frontach świata za wolność naszą i waszą – mówił w 1979 roku Papież Jan Paweł II. Jeśli nie możemy zapomnieć, to znaczy musimy przypominać. Tym bardziej, że – jak mawiał Marszałek Józef Piłsudski: kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacun­ku teraźniejszości ani prawa do przyszłości. Aby zasłużyć na prawo do przyszłości, chcemy wypełniać wezwania o pamięć o przeszłości.

Bo źródło, wciąż bije…

I drąży kształt przyszłych przestrzeni – śpiewał Jacek Kaczmarski. Chcemy czer­pać z bogactwa tego źródła, które tak długo i zawzięcie pulsuje, że wybija to tu, to znów tam.

Jestem Polakiem – więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym silniej się do nich poczuwam, im wyższy przedstawiam typ człowieka – pisał Roman Dmowski. Wincenty Witos uważał także że nie ma sprawy ważniejszej niż Polska, ale to (…) Chłop zachował w najgorszych chwilach ziemię, religię i narodowość. Te trzy warto­ści dały podstawę do stworzenia państwa. I choć ci wybitni mężowie stanu różnili się w sposób zdecydowany w swojej wizji Rzeczypospolitej, w momentach przełomo­wych potrafili wspólnie działać, gdyż łączy nas jeden cel. Cel ten to Ojczyzna, dla której chcemy żyć i pracować (Roman Dmowski).

Stale i wciąż musimy sięgać do źródeł, do przekazów wybitnych polityków, ale także do dzieł mistrzów pióra i palety. Nawet takich, w których deklarowali swoją goto­wość działania już tylko dla honoru organizacji, czy też dla straconej sprawy. Marian Hemar, gorący patriota, piewca ukochanego przez siebie Lwowa, prosił w Modlitwie z 1941 r.: Nie sprowadzaj nas cudem na Ojczyzny łono, (…) Nie wracaj darowanej. Przywróć zasłużoną.

Jedynie prawda jest ciekawa

Nie ma lepszej pożywki chorobotwórczej dla bakteryj fałszu i legend, jak strach przed prawdą i brak woli – uważał Józef Piłsudski. Zaś dewiza Józefa Mackiewicza brzmiała: jedynie prawda jest ciekawa. Wyzbywając się zatem lęku przed prawdą, przystępuje­my do jej poszukiwania. Może nasze artykuły wydadzą się komuś nieco dziwne, może odnajdziecie w nich treści kontrowersyjne, jednak wyrażamy zdecydowaną wolę, aby zawierały jedynie prawdę. Chcemy mieć wiele wspólnego z naszymi antenatami, choćby mieli do szabel przyrośnięte ręce, a brzuchy obnosili przodem. Nie zapieramy się ich, nawet jeśli to ich historia temu winna, że nasza będzie całkiem inna.

Na łamy naszej Kwarty zapraszamy zapaleńców i dziwolągów, pasjonatów i… naukowców, takich, którym chce się chcieć. Jak wielu jest pozytywnie zawziętych w swoich dążeniach, przekonujemy się niemal codziennie.

Wspólnie możemy zrealizować wiele ciekawych projektów!

dr Piotr Gawryszczak

– redaktor naczelny Kwarty

Spis treści

Z dumą i pokorą ......................................................... 3

dr Piotr Gawryszczak

Zagłada Ostrówek i Woli Ostrowieckiej........ 5

dr Leon Popek

Czytanie z kości – raport z badań antropologicznych w Woli Ostrowieckiej... 14

dr n. med. Iwona Teul

Na cmentarzu w Ostrówkach............................. 22

Dorota Hałasa

Ojczyźnie na ratunek

– historia ochotnika z 1920 r............................. 24

Leszek Guz, Ewa Tomaszunas

Dla Polski, Boga i ludzi.

Postać ks. gen. Witolda Kiedrowskiego....... 39

dr hab. Tomasz Panfil, prof. KUL

Gdy nakazano zdjąć krzyże. Walka z Kościołem w latach pięćdziesiątych........... 47

dr Piotr Gawryszczak,

Ty pójdziesz górą, a ja doliną...

Bohatyrowicze 2011............................................... 58

Dorota Hałasa

Święto Niepodległości............................................ 72

dr Piotr Makarzec

Kiedy sprzedawca był bogiem.

Notatki z PRL-u.......................................................... 87

Anna Tchórzewska

Fredrowo – znakomity pomysł na transgraniczne pieniądze...............................89

Przemysław Jaśkiewicz

Konkurs historyczny „Epizody stanu wojennego – trudne wspomnienia”............... 91

Paweł Gawryszczak

Informacje o bieżących działaniach Fundacji Niepodległości............................................................ 93

Rada Programowa kwartalnika „Kwarta”
ks. prof. dr hab. Roman Dzwonkowski - KUL, Katedra Socjologii
prof. dr hab. Mariusz Orion Jędrysek - Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych
prof. dr hab. Jan Konefał - KUL, Instytut Historii Ruchów Społ. Polit. XIX i XX w.
prof. dr hab. Zbigniew Zaporowski - UMCS, Instytut Historii
dr hab. Grzegorz Jawor - prof. UMCS, Zakład Historii Gospodarczej
dr hab. Janusz Łosowski - prof. UMCS, Zakład Archiwistyki
dr hab. Piotr Niwiński - prof. Uniwersytetu Gdańskiego, Instytut Politologii
dr hab. Tomasz Panfil - prof. KUL, Katedra Nauk Pomocniczych Historii
dr hab. Bogusław Paź - prof. Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytut Filozofii
dr hab. Mirosław Piotrowski - prof. KUL, Katedra Historii Najnowszej
dr hab. Mieczysław Ryba - prof. KUL, Katedra Historii Systemów Politycznych XIX i XX w.

Relacja wideo z inauguracyjnego posiedzenia Rady

Pierwszy numer pisma historyczno-społecznego "Kwarta" już dostępny w siedzibie Fundacji.