„Na trudne lata zawsze narzekacie i uskarżacie się na złe czasy; ale skądże te tak trudne i ciężkie przyszły na nas czasy, jeżeli nie wraz z Maskalami, przekleństwo Boże i wszystkie zło spadło na nas i na świętą ziemię naszą?” W takich słowach mijał kolejny powstańczy dzień srogiej zimy 1864 roku, po roku walki z rosyjskim zaborcą.

Pragnąc przypomnieć o heroiczności, wytrwałości i dylematach naszych prządków, w zwykłym dniu przerwy po długim marszu zdala od domowego ciepła. Wiele było dni w życiu powstańca które spędzał, w marszu i obozowisku, do bitew dochodziło rzadko, gdy udawało się uzyskać taktyczną przewagę lub w przypadku odparcia ataku wroga. Mogliśmy to zobaczyć i przeżyć w Lublinie, gdy do dworku Wincentego Pola zawitała Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Ćwieków”, do której należą członkowie stowarzyszania Słuchaj Patrz Pomagaj, oraz studenci historii KUL. Spotkanie uroczyście otworzył kierownik tegoż dworku pan Wiktor Kowalczyk oraz pani Anna Ciodyk. Następnie została oficjancie otwarta wystawa z Archiwum Państwowego „ Dokumenty powstania styczniowego. Wydarzenia – ludzie – tradycja”. Przybycie kurierki do obozu powstańczego wywołało spory zamieszane zarówno wśród powstańców jaki i uczestników spotkania. Odegrana scenka w sztabie, zobrazowała uczestnikom jak ciężkie były wybory powstańców, gdy kurierzy prócz rozkazu i skromnego żołdu przynosili tylko słowa wsparcia i zachęty do dalszej walki. Dla pocieszenia serc, powstańcy wsłuchali się w słowa rapsodu rycerskiego „Mohorta” Wincentego Pola. Nawet rannemu powstańcowi łezka popłynęła po policzku, a sanitariuszki zapłakały nad jego losem. O stronę popularnonaukową spotkania zadbali, prelegenci. Historie V Oddziału Wojsk Narodowych Województwa Lubelskiego przybliżył Piotr Głuchowski -Fedirko, o losach powstańców w opoczyńskim opowiedziała pani Anna Pawłowska. Pan Robert Borkowski, zaprezentował swój XIX wieczny arsenał w skład którego wchodzą armaty, broń czarnoprochowa i broń biała. O losach powstańców styczniowych w II Rzeczpospolitej mówił pan dr Andrzej Konstannkiewicz.

Pokrzepieni gulasze z kaszą gryczaną, przygotowaną w kociołku na ognisku obozowiska powstańczego widzowie towarzyszyli dalszym wydarzeniom aż do wieczora. Ostatnim momentem obozowiska powstańczego było odszyfrowanie rozkazu Rządu Narodowego przez płk. Gromejko (Piotr Głuchowski-Fedirko) oraz zaprezentowanie go płk. Ćwiekowi (Robert Borkowski) i por. Piotrowskiemu (Łukasz Kołodziejczyk). Sztab musiał podjąć, decyzję - starły się różne koncepcje na dalsze losy partii otoczonej przez wroga. Nikt jednak nie myślał o złożeniu broń czy oddaniu jej w ręce moskali, oficerowie wspólnie uzgodnili przejście oddział w poddziałach na Galicję gdzie wyznaczyli punkt koncentracji.

Scena ta w „tę ciemna noc czarna, a czasem pochmurną” przy ognisku w dworkowym parku stanowiła przegnanie, naszych gości. Trwającą prawie sześciu godzin inscenizacje została wsparta przez: Fundacje Niepodległości i Instytut Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Wszystkim uczestnikom, gościom i widzom serdecznie dziękujemy.

Do zobaczenia na powstańczym szlaku.

Piotr Głuchowski-Fedirko

Stowarzyszenie Słuchaj Patrz Pomagaj

Lublin 18.01.2014

Fragment odezwy do włościan. „Głos Polskiego Kapłana” 6 I 1864