HISTORIA SPÓŁKI "GAZOLINA" NA ANTENIE TVP 3 LUBLIN
Od poniedziałku 22 kwietnia 2024 TVP3 Lublin rozpoczyna emisję czteroodcinkowego filmu dokumentalnego, przedstawiającego fascynującą historię twórców przedwojennej spółki paliwowej "Gazolina". Emisja w cztery kolejne poniedziałki o godzinie 19:20. Pierwszy odcinek prezentuje sylwetkę współtwórcy spółki "Gazolina" – inż. Mariana Wieleżyńskiego.
Film zrealizowany został przez Fundację Niepodległości w efekcie trwającego ponad dwa lata projektu: „Badania i upowszechnienie nowatorskich dokonań gospodarczych i społecznych Spółki Gazolina w II RP” – dofinansowanego ze środków publicznych w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa (nr identyfikacyjny: NdS/550914/2022/2022).
Projekt ma za zadanie upowszechnienie wiedzy zdobytej w toku naukowych badań nad dokonaniami twórców Spółki Gazolina SA – powołanej do życia w 1912 roku przez Mariana Wieleżyńskiego i Władysława Szaynoka, którzy jako pierwsi w Europie w roku 1912 przesłali gaz ziemny rurociągiem w Zagłębiu Drohobyckim oraz skroplili go przemysłowo dla sprzedaży produktów gazopochodnych.
Świadomi potencjału finansowego przedsięwzięcia, pragnęli ochronić spółkę przed przejęciem przez obcy kapitał, aby pozostała ona w polskich rękach – zdecydowali więc oprzeć się na nowatorskim w tamtych czasach akcjonariacie pracowniczym.
W efekcie stworzyli potężne przedsiębiorstwo paliwowe, które miało znaczący udział w budowaniu potencjału ekonomicznego odrodzonej Rzeczypospolitej (gazyfikacja Lwowa i Gdyni; sieć stacji paliw w całej Polsce; eksport płynnego gazu w butlach).
Dewizą życiową inż. Mariana Wieleżyńskiego było motto "Wspólna praca, wspólny plon" – według niej realizował swoją wizję budowy nowoczesnego przedsiębiorstwa, w którym Pracownicy są jednocześnie współudziałowcami – z pożytkiem dla Rzeczpospolitej.
Film dokumentalny pt. „Gaz ziemny w Polsce – początek historii – Spółka Gazolina”, w reż. Janusza Sidora.
Film składa się z czterech odcinków, o długości do 21 min – z udziałem ekspertów oraz potomków założycieli spółki Gazolina, ilustrowanych dokumentami, archiwalnymi materiałami fotograficznymi i filmowym.
Odcinki poświęcone są odpowiednio następującym tematom:
1/ Inż. Marian Wieleżyński – współtwórca spółki Gazolina, pomysłodawca idei oraz rozwiązań biznesowych i rynkowych; twórca idei współudziału Pracowników we własności przedsiębiorstwa
2/ Inż. Władysław Szaynok – współtwórca spółki Gazolina, autor rozwiązań technicznych i inicjatyw prawnych (przesył gazu na terenie Rzeczypospolitej pod kontrolą państwa)
3/ Akcjonariat pracowniczy – idea współudziału Pracowników we własności przedsiębiorstwa; skuteczna ochrona przed przejęciem dynamicznie rozwijającego się polskiego przedsiębiorstwa przez konkurencję z obcym kapitałem
4/ Instytut „Metan” – innowacyjny "think-tank" powołany do życia przez twórców Spółki "Gazolina" razem z ich przyjacielem z Politechniki Lwowskiej, światowej sławy elektrochemikiem, profesorem Ignacym Mościckim.
Innowacyjna instytucja naukowa z lat II RP ma do dzisiaj swoją kontynuację w postaci wiodącego Instytutu Chemii Przemysłowej w Warszawie, wchodzącego w skład sieci naukowej "Łukasiewicz".